Ένας Έλληνας καθηγητής στην Ιαπωνία και συγκεκριμένα στο Musashi International School του Τόκιο, μας περιγράφει πως και πόσο διαστρεβλωμένη είναι η έννοια της παιδείας στον δυτικό κόσμο και στην Ελλάδα. Πως η παιδεία δεν είναι μόνο η κατάρτιση και η εξειδίκευση, αλλά είναι η συμπεριφορά και η κοινωνικότητα. Η ευγένεια και η καλλιέργεια στην συμμετοχή του ατόμου στην κοινωνία. Όλα αυτά με μικρότερο οικονομικό κόστος και επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό για τον οποίο κόπτονται οι δημοσιονομικοί εκφραστές του νεοφιλελευθερισμού.
«Αρκετοί διαδικτυακοί φίλοι και συνάδελφοι με ρωτούν συχνά για το εκπαιδευτικό σύστημα της Ιαπωνίας. Πως είναι να διδάσκεις εδώ, πως έχουν στήσει το πρόγραμμά τους, τι κοινωνικό στάτους έχουν οι καθηγητές και κυρίως το τι διαφορά έχει από το αντίστοιχο Ελληνικό; Γενικά, αυτό που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι ότι ενώ οι Ιάπωνες μαθητές πρωτεύουν για δεκαετίες στους διεθνείς πίνακες κατάταξης, η κυβέρνηση ξοδεύει λιγότερο στην Παιδεία από οποιοδήποτε άλλο ανεπτυγμένο κράτος: η Ελλάδα ξοδεύει το 3,9% (πριν από μερικά χρόνια ήταν στο 4,6%) του ΑΕΠ στην Παιδεία, οι ΗΠΑ το 5% ενώ η Ιαπωνία μόλις το 3,3%. Πως καταφέρνουν τόσα πολλά ξοδεύοντας τόσα λίγα; Η απάντηση είναι σύνθετη αλλά συνάμα απλή: ο στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι η ακαδημαϊκή επιτυχία αλλά η Παιδεία. Απόδειξη; Οι μαθητές δεν εξετάζονται σε κανένα μάθημα μέχρι τα 10 τους χρόνια! Βλέπετε, οι Ιάπωνες πιστεύουν ότι τα πρώτα χρόνια του σχολείου δεν πρέπει να ξοδεύονται σε γνώσεις αλλά για να πλάσουν τον χαρακτήρα των παιδιών. Διδάσκονται το πως να είναι ευγενικοί στους άλλους και στα ζώα, το να μοιράζονται, και το πως να είναι δίκαιοι και συμπονετικοί.
Το πρώτο πράγμα που αντικρύζει ένας μαθητής το πρωί είναι ο διευθυντής να τον περιμένει στην εξωτερική πόρτα του σχολείου. Κάθε μέρα, βρέξει-χιονίσει, ο διευθυντής προϋπαντεί τους μαθητές με ένα τεράστιο χαμόγελο και τους εύχεται μια χαρούμενη ημέρα, ενώ τους προτρέπει τους να βάλουν τα δυνατά τους. Όταν βγάλουν τα παπούτσια τους (επιτρέπονται μόνο ειδικές παντόφλες λόγω καθαριότητας) θα μπουν στο κυρίως κτήριο. Ο υπεύθυνος καθηγητής του εκάστοτε τμήματος θα βρίσκεται δίπλα από την πόρτα της τάξης που έχει αναλάβει, και θα τους καλωσορίσει πάντα με χαμόγελο και με έναν καλό λόγο για τον καθένα. Το μεσημεριανό γεύμα (που είναι σχεδιασμένο από ειδικό διαιτολόγο) θα ετοιμαστεί από τους ίδιους τους μαθητές και παραδοσιακά, οι μεγαλύτεροι θα σερβίρουν τους μικρότερους. Όταν τελειώσει η τελευταία ώρα, οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες και θα αρχίσουν το καθάρισμα του σχολείου: τάξεις, κυλικείο, εστιατόριο, μέχρι και τουαλέτες – αυτό για να εμπεδώσουν το αίσθημα της ισότητας, της ευθύνης και του σεβασμού στο περιβάλλον τους.
Ο σεβασμός και η ευγένεια που δείχνουν οι καθηγητές είναι αμοιβαίος τόσο από τους μαθητές, όσο από την κοινωνία και το κράτος. Αυτό γιατί το πλάσιμο των παιδιών είναι προπαντός δουλειά του δασκάλου και όχι των γονιών τους: όταν πχ τσακώσουν έναν μαθητή να κλέβει ή να σπάει παράθυρα, η αστυνομία ειδοποιεί πρώτα το σχολείο και ύστερα το σπίτι του. Όταν ένας μαθητής κάνει μια αταξία εκτός σχολείου, η κοινωνία στρέφεται στους δασκάλους του οι οποίοι αναλαμβάνουν το 100% της ευθύνης. Έτσι, το μόνο διακριτικό της στολής των μαθητών είναι το σήμα του σχολείου τους και όχι το όνομά τους – γιατί είσαι ο καθρέφτης του σχολείου και όχι του σπιτιού σου. Και αυτό είναι το μυστικό του απεριόριστου σεβασμού που έχουν οι Ιάπωνες στους δασκάλους και καθηγητές.
Επίλογος: στα Ιαπωνικά, η λέξη sensei αναφέρεται τόσο στους γιατρούς όσο και στους εκπαιδευτικούς (θα αποκαλέσεις sensei έναν γιατρό ή έναν δάσκαλο). Γιατί οι μεν είναι υπεύθυνοι για την υγεία του σώματός σου και οι δε για την υγεία της σκέψης σου.»
Φυσικά δεν υιοθετούμε όλη την κουλτούρα, και τις στρεβλώσεις του Ιαπωνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Κρατάμε τα θετικά τα οποία θα μπορούσαμε να τα ενσωματώσουμε στο Εθνικό σύστημα της παιδείας. Ένα σύστημα που βρίσκεται έρμαιο στις αποφάσεις κάθε νέου Υπουργού Παιδείας. Με αλλαγές και πειραματισμούς πολιτικών και πολιτικής που έχουν θύμα την ίδια την παιδεία και τα παιδιά. Ίσως οι προτεραιότητες να είναι η παραγωγή φθηνών επιστημονικών μυαλών χωρίς ευρεία μόρφωση, παρά μόνο στο αντικείμενο που τους χρειάζεται η παραγωγή και το κεφάλαιο. Είναι μια παιδεία που εκπαιδεύει φασιστοειδή και νοσταλγούς νεοναζί όπως το παράδειγμα του 1ου και 2ο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης πριν ενάμιση μήνα. Είναι μία παιδεία που δημιουργεί συμμορίες ανηλίκων, όπως η ομάδα των «μαθητών» που λειτουργούσαν σαν εγκληματική οργάνωση στο ΕΠΑΛ των Αθηνών.
Η δική μας Νίκη πριν υπουργοποιηθεί, πέρασε από την Λέσχη των ισχυρών. Γιατί άραγε να βρέθηκε στην εν κλειστών θυρών συνεδρίαση της Λέσχης Μπίλντεμπεργκ;
Leave a Reply