Ψυχολογία: Γιατί δεν αντιδρούμε σε όλα αυτά που μας έχουν επιβάλει

Έχετε αναρωτηθεί πολλές φορές γιατί δεν αντιδρούμε σε κάθε μέτρο που παίρνουν σε βάρος μας;

Από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης η οποία όπως αποδείχθηκε ήταν κρίση του τραπεζικού συστήματος αλλά και της συσσώρευσης τεράστιων κεφαλαίων σε λίγους που δεν ανακυκλώνονται, η πολιτική που ακολούθησαν τα κράτη, ήταν να αναγάγουν το πρόβλημα σε δημοσιονομικό.

Τα κράτη υπακούοντας τις εντολές των κέντρων που καθορίζουν την οικονομία στον πλανήτη, ξεπουλούν το δημόσιο πλούτο και παίρνουν σκληρά μέτρα, αποδομώντας κάθε δικαίωμα, φτάνοντας σε εξαθλίωση το μεγαλύτερο μέρος του λαού.

Στη Ελλάδα της «κρίσης»

Στα πρώτα μέτρα, υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες όπως το κίνημα των αγανακτισμένων, πορείες από συνδικάτα και οργανώσεις, πορείες από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Διαμαρτυρίες που σιγά σιγά έφθιναν και οι όποιες αντιδράσεις εξανεμίσθηκαν. Διαμαρτυρίες και αντιδράσεις οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με σχέδια καταστολής από την Αστυνομία και τις ειδικές υπηρεσίες της οι οποίες δρουν με ανορθόδοξες μεθόδους…

Ακολούθησαν νέα μέτρα, και οι αντιδράσεις έγιναν μικρότερες. Η ανεργία πενταπλασιάστηκε, άνθρωποι σε συσσίτια, σπίτια στο σφυρί, περιουσίες και δουλειές που χάθηκαν.

Όταν κάποιοι μαζεύουν το χρήμα, κάποιοι άλλοι το χάνουν

Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, μετά από μία δεκαετία μέτρων, όπου συνεχίζονται ακόμα πιο άγρια μέτρα, αλλά καμία αντίδραση δεν υπάρχει. Οι απαγορεύσεις, έρχονται η μία μετά την άλλη, συνδυασμένες με πρόστιμα που φτάνουν στο ύψος πολλών μεροκαμάτων.

Κι όμως τα δεχόμαστε όλα γιατί έχουμε πάθει ότι ο βάτραχος στο νερό που ζεσταίνεται σιγά σιγά…

Το σύνδρομο του «βραστού βατράχου» ή αλλιώς ο βάτραχος που σπατάλησε όλη την ενέργεια του.

Ο Olivier Clerc, Γάλλος συγγραφέας, είναι ο δημιουργός αυτής της διδακτικής ιστορίας, η οποία βασίστηκε σε έναν φυσικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο «αν ο ρυθμός θέρμανσης του νερού είναι 0,02 ºC ανά λεπτό, ο βάτραχος θα παραμείνει ακίνητος και θα πεθάνει μόλις ζεσταθεί πολύ. Οποιαδήποτε άλλη ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτήν, θα κάνει το βάτραχο να πηδήξει έξω και να γλυτώσει».

Όπως εξήγησε ο Olivier Clerc, αν βάλεις έναν βάτραχο σε μια κατσαρόλα με νερό που θερμαίνεται αργά, όσο η θερμοκρασία του νερού ανεβαίνει, ο βάτραχος είναι ικανός να προσαρμόσει σταδιακά την θερμοκρασία του σώματος του. Την στιγμή που το νερό βρίσκεται σε σημείο βρασμού ο βάτραχος δεν μπορεί άλλο να προσαρμοστεί, δεν αντέχει στην τόσο υψηλή θερμοκρασία και αποφασίζει να πηδήξει έξω από την κατσαρόλα. Όμως έχει χάσει κάθε δύναμη και δεν έχει πια το κουράγιο να πηδήξει.

Τι σκότωσε όμως τελικά τον βάτραχο; Το βραστό νερό ή η ανικανότητα του να πάρει την απόφαση να πηδήξει έξω την κατάλληλη στιγμή; Ο βάτραχος όση ώρα προσπαθούσε να ανεχτεί τη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας, δεν συνειδητοποίησε ότι θα μπορούσε και ότι θα έπρεπε να πηδήξει έξω. Ξόδεψε όλη του την ενέργεια στο να προσαρμοστεί στις συνθήκες, με αποτέλεσμα όταν έφτασε η κρίσιμη στιγμή να μην του έχει απομείνει τίποτα για να σώσει τον εαυτό του. Πώς η ιστορία του μεταφέρεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων;

Υπάρχουν αρκετά είδη σχέσεων και καταστάσεις, στις οποίες πολλοί άνθρωποι πέφτουν θύματα του συνδρόμου του βραστού βατράχου. Είναι η σιωπηλή διαδικασία της προσαρμογής στη δυσφορία, η συναισθηματική εξάντληση επειδή πιστεύουμε πως πρέπει να αντέξουμε τις συνθήκες μέχρι να είμαστε εντελώς εξολοθρευμένοι.
Πρέπει να αποφασίσουμε πότε πρέπει να πηδήξουμε “έξω από την κατσαρόλα”. Ας μην είμαστε σαν τον βραστό βάτραχο. Ας κάνουμε το άλμα ενώ έχουμε ακόμα τη δύναμη!

_{Ρένια Κοντορίνη, Ψυχολόγος – Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία}